Het Guttmacher Institute’s recente “Adding it Up” rapport brengt het tekort aan seksuele en reproductieve gezondheidsdiensten in lage en middeninkomenslanden in kaart. Het berekende ook wat het zou kosten om dat tekort in te lossen. 

Om aandacht te vragen voor de nood aan gezinsplanning deelden 12 Belgische parlementsleden van 9 verschillende partijen de grootte van hun gezin. Dat deden ze in een gezamenlijke videoboodschap. Daarin legden ze uit dat zij vrij waren om zelf te beslissen over de grootte van hun gezin, terwijl 214 miljoen vrouwen in het Globale Zuiden die een zwangerschap willen vermijden of uitstellen, die keuze niet hebben. Zij hebben geen toegang tot anticonceptie.

De deelnemende parlementairen – leden van de ‘Parlementairen voor de 2030 Agenda’ – kwamen uit quasi als alle politieke families in België, met parlementsleden van de PS, CdH, Ecolo, Défi, SP.a, Groen, Open VLD, CD&V en PVDA. 

De video werd gedeeld op Facebook, Twitter en Instagram en werd positief ontvangen door de volgers van parlementsleden en het brede publiek. Het initiatief was deel van de bredere Countdown2030Europe’s BecauseSheCounts campagne en georganiseerd door Sensoa International, het secretariaat van de parlementaire groep. 

De quarantaine-maatregelen om de Covid-19 pandemie in te dijken beïnvloeden de toegang tot anticonceptie voor vrouwen wereldwijd. 

Anticonceptie zelf dreigt schaarser en schaarser te worden. Zo waarschuwen grote NGOs evenals producenten van anticonceptie dat de bevoorrading van verschillende anticonceptie-producten zwaar verstoord is. China, de op één na grootste exporteur van farmaceutische producten ter wereld, heeft verschillende fabrieken voor geneesmiddelenproductie gesloten, wat op zijn beurt voor vertragingen heeft gezorgd bij Indiase fabrieken die generieke geneesmiddelen produceren, waaronder anticonceptie. 

De vraag naar langdurige anticonceptie zoals het spiraaltje of het implantaat zal ook stijgen. Na het aantreden van Trump als president in de VS bijvoorbeeld, steeg de vraag naar spiraaltjes, omdat vrouwen vreesden dat de toegang tot andere anticonceptie moeilijker zou worden onder zijn bewind. 

Door dat overheden overal ter wereld de mobiliteit van hun burgers sterk beperken, zal ook het gebruik van anticonceptie terugvallen. Zeker vrouwen die afhankelijk zijn van het openbaar vervoer om zich te verplaatsen of vrouwen die momenteel zonder inkomen zitten, kunnen moeilijkheden ondervinden om anticonceptie voorschriften te verkrijgen en anticonceptie aan te kopen.  

De verminderde toegang tot anticonceptie komt bovenop het reeds bestaande nood van vrouwen. 214 miljoen vrouwen in het Globale Zuiden die gebruik willen maken van anticonceptie hadden voor de crisis reeds geen toegang tot gezinsplanning. Hun aantal tikt nu aan. Dit zal leiden tot meer ongeplande zwangerschappen en een stijging van het aantal gevallen van moedersterfte door complicaties tijdens de zwangerschap of bij de bevalling.  

Het recht van vrouwen op een veilige abortus moet door alle landen gegarandeerd worden. Toch blijkt uit een recente studie van de International Planned Parenthood Federation (IPPF) dat er in verschillende Europese en Centraal-Aziatische landen nog te veel barrières worden opgetrokken door wetgevers, ambtenaren en zorgverstrekkers.
​
​In België is het recht op abortus een brandend actueel thema. Nieuwe cijfers verzameld door de abortus-evaluatiecommissie tussen 2011 en 2018 lekten recent en liggen ter bespreking in de Kamer. Het thema bepaalt zelfs in zekere mate hoe de federale regering eruit zou kunnen zien. De nieuwe wet zou onze Belgische termijn voor zwangerschapsafbreking van 12 weken tot 18 weken verlengen. Geen beter moment om  de vergelijking te maken met andere Europese landen. 

Eind maart organiseerde de  Amerikaanse organisatie ‘International Organization for the Family’ (IOF) samen met de organisaties ProVita en CitizenGo het 5e Wereldcongres voor families in de Italiaanse stad Verona. Op dit congres ontmoeten anti-choice organisaties organisaties die tegen keuzevrijheid op het vlak van relaties, seksualiteit en gezinsplanning zijn.  

“België is vastbesloten om een wereld te bouwen waarin niemand, geen enkel kind, geen enkele jongere, geen enkel meisje of  vrouw achterblijft.” Dit waren de slotwoorden van België op de 52e sessie van de Commissie voor Bevolking en Ontwikkeling, 1-5 april 2019. Hiermee sprak België zijn engagement uit voor de volledige uitvoering van het Caïro Actieprogramma voor Bevolking en Ontwikkeling (ICPD). 

De macht en de vrijheid om te kiezen. Dat is het centrale thema van de State of the World Population 2018, het jaarlijks rapport dat het VN Bevolkingsfonds UNFPA dat op 17 oktober verscheen. Individuen en koppels moeten vrij kunnen kiezen of, wanneer en hoeveel kinderen ze willen. Het lijkt eenvoudig maar dat is het niet. Reproductieve rechten worden geschonden wanneer gezondheidsdiensten er niet inslagen om essentiële zorg of middelen te verschaffen, zoals anticonceptie, of wanneer vrouwen en jongeren geen toegang hebben tot informatie over relaties en seksualiteit. In die gevallen wordt het moeilijk om ongeplande zwangerschappen te vermijden. 

Tanzania’s president John Magufuli liet zich opmerken deze maand toen hij verkondigde dat wie anticonceptie gebruikt lui is. “Wie hard genoeg werkt, kan zoveel kinderen grootbrengen als hij wil”, zo stelde hij, “dus waarom zouden mensen aan geboorteplanning moeten doen?”.

De uitspraken van de president zijn gevaarlijk. Ze ontkennen vrouwen het recht om te beslissen of, wanneer en hoeveel kinderen ze willen. Dat ondermijnt niet enkel hun autonomie, maar heeft grote risico’s voor hun gezondheid en het welzijn van hun gezinnen. Immers, wie te jong, te vaak en te snel na elkaar zwanger wordt loopt een veel groter risico op complicaties die kunnen leiden tot moedersterfte of permanente handicaps. Deze verhogen op hun beurt de kans op kindsterfte en verdere verarming van gezinnen.

Vrouwen in Tanzania krijgen nu reeds gemiddeld 5 kinderen en de moedersterfte ligt er hoog. Meisjes huwen op jonge leeftijd en velen krijgen hun eerste kind nog voor hun achttiende. Tanzania heeft dan ook een erg jonge populatie, met maar liefst 44% van de bevolking jonger dan 15. Zonder toegang tot gezinsplanning zal de bevolking zich verdubbelen in de komende twintig jaar.

In juli bezocht parlementslid Roel Deseyn, vice-voorzitter van de Parlementairen voor de 2030 Agenda Tanzania met een internationale delegatie van parlementairen. De delegatie besprak er de problemen op het vlak van de gezondheid van moeders, seksualiteit van jongeren en de toegang tot gezinsplanning. Deseyn stelde toen vast dat Tanzaniaanse parlements- en regeringsleden wel degelijk met de problematiek begaan waren en de overheid de problemen ook erkende. De uitspraken van de president dreigen die steun evenwel te ondermijnen. NGOs die ijveren voor de rechten van vrouwen en seksuele en reproductieve gezondheid en rechten in Tanzania uitten alvast massaal hun verontwaardiging. Mogen we ook een duidelijk signaal van onze Minster van Ontwikkelingssamenwerking verwachten? 

Overbevolking is volgens hoogleraar bio ethiek Peter Singer (DM, 7 juli)  een taboe geworden “door een bizarre coalitie van enerzijds het Vaticaan, dat altijd al tegen anticonceptie en geboorte­beperking is geweest, en anderzijds radicale feministen, die voorrang gaven aan de vrijheid van de vrouw om zelf uit te maken hoeveel kinderen ze krijgt.” Ik verslikte me in mijn koffie. Peter Singer kan bezwaarlijk een tegenstander van vrouwenrechten genoemd worden. En inderdaad, onmiddellijk daarop stelde de hoogleraar dat die feministen “een punt hadden, namelijk dat gezins­planning een recht is van de vrouw.” ”Maar”, zo ging hij verder, “op collectief niveau leidt dit tot problemen die ze vergeten mee te nemen in hun afweging, namelijk dat een toename van het aantal jonge kinderen ook zorgt voor de noodzaak van meer scholen, ziekenhuizen, banen en ga zo maar door”. Werkelijk, zouden feministen dat vergeten zijn? ​