Het Amerikaanse hooggerechtshof draait een vonnis terug in de zaak Roe versus Wade. Dit vonnis zorgde ervoor dat vanaf 1973 abortus overal in de VS legaal werd. De beslissing komt niet helemaal uit de lucht gevallen, er was in mei al een document gelekt dat erop wees dat het nationale recht op abortus teruggedraaid zou worden. De annulering van het vonnis gaat in tegen de internationale trend van versoepeling van de abortuswetgeving, zoals nog begin dit jaar in Colombia.
Nieuw aangesteld Amerikaans president Joe Biden maakt schoon schip na 4 jaar Trump. De VS heeft zich terug achter het Parijs-klimaatsakkoord geschaard, zal niet uit de Wereldgezondheidsorganisatie stappen en zal opnieuw UNFPA, het bevolkingsagentschap van de Verenigde Naties financieren. Boven al deze ‘executive orders’, heeft Biden ook de Mexico City Policy of de Global Gag Rule terug ingetrokken. Dit beleid, dat Amerikaanse hulp verbiedt aan buitenlandse organisaties die doorverwijzen naar centra die abortus aanbieden of abortus als een optie bespreken, werd achtereenvolgens door republikeinse presidenten ingesteld en ingetrokken door democratische presidenten. Een knipperlichtrelatie, maar dan één waar het licht jaren op rood of groen staat, met alle gevolgen voor het terrein. Over de hele wereld zien we plotselinge en ingrijpende beperkingen op democratische vrijheden. Onze bewegingen worden steeds meer gecontroleerd. Openbare bijeenkomsten zijn verboden; de noodtoestand wordt afgekondigd; wetgevingsdebatten worden uitgesteld en de werking van parlementen wordt in bepaalde landen opgeschort of hun controlerende rol wordt sterk ingeperkt ten voordele van de uitvoerende macht. Wereldwijd voeren overheden de digitale bewaking op. In Europa bijvoorbeeld, kende de Hongaarse premier Viktor Orbán zich dictatoriale bevoegdheden toe om wetten voor onbepaalde tijd te negeren en verkiezingen en referenda op te schorten. In Israël vaardigde premier Benjamin Netanyahu een nooddecreet uit dat verhindert dat het parlement bijeenkomt, in wat de krant Haaretz een 'corona-coup' doopte. Experts wijzen nu al op de toenemende druk op de seksuele en reproductieve rechten van vrouwen en meisjes, overal ter wereld. De VN-Veiligheidsraad nam een afgezwakte resolutie aan over de strijd tegen seksueel geweld in conflict. Verwijzingen naar seksuele en reproductieve gezondheidszorg voor slachtoffers van verkrachting en geweld verdwenen uit de tekst op vraag van de Amerikanen.
De Trump-administratie ondermijnt systematisch de consensus over seksuele en reproductieve gezondheid en rechten. De Trump-administratie is beducht voor elke mogelijke verwijzing naar abortus. Bij zijn aantreden voerde de administratie opnieuw de Mexico City Policy in waardoor Amerikaanse ontwikkelingssteun verbiedt aan organisaties die informatie over abortus aanbieden of daarvoor naar andere organisaties doorverwijzen, ook in landen waar abortus legaal is. De Trump-administratie schrapt in haar begrotingsvoorstel voor 2018 alle uitgaven voor internationale gezinsplanning en reproductieve gezondheid. Het gaat over een budget van 607,5 miljoen dollar. Het voorstel kent geen voorgaande, ook niet onder eerdere Republikeinse presidenten. Op de 50ste sessie van de Commissie voor Bevolking en Ontwikkeling slaagden VN-lidstaten er niet in om een akkoord te bereiken. De Commissie over Bevolking en Ontwikkeling is de belangrijkste VN-Commissie voor de erkenning en promotie van seksuele en reproductieve gezondheid en rechten (SRGR). Het thema van de deze 50ste Commissie was “veranderende leeftijdsstructuren en duurzame ontwikkeling”. Bijzondere aandacht ging daarom naar de noden van de meer dan 1,8 miljard jongeren in de wereld. Lidstaten onderhandelden meer dan tien dagen lang. De laatste versie van het ontwerp van resolutie bevatte de belangrijke verwijzingen naar de seksuele en reproductieve gezondheidsnoden van jongeren en het belang van seksuele en relationele vorming. Nadat de VS en enkele Afrikaanse landen, in het bijzonder Egypte, Kameroen en Djibouti aangaven delen over seksuele en reproductieve gezondheid en rechten te willen schrappen werd de slottekst uiteindelijk niet aangenomen. De Trump-Pence administratie heeft beslist om alle steun aan het VN Bevolkingsfonds UNFPA (United Nations Population Fund) stop te zetten. In 2016 alleen al hielp de VS-steun aan het werk van UNFPA meer dan 2.340 gevallen van moedersterfte, 947.000 ongeplande zwangerschappen en 295.000 onveilige abortussen voorkomen. Het stelde naar schatting 800.000 mensen in staat om vrij te beslissen over het aantal kinderen dat ze willen krijgen. De VS-steun voor de VN-organisatie hielp niet minder dan 9 miljoen mensen in humanitaire noodsituaties en vluchtelingenkampen bereiken, waar de organisatie seksuele en reproductieve gezondheidsdiensten verleent en gendergerelateerd geweld tracht te voorkomen. Vertegenwoordigers van bijna 50 landen van alle continenten en honderden parlementairen, internationale organisaties en deelnemers uit de civiele samenleving verzamelden in Brussel om hun steun uit te drukken voor vrouwenrechten tijdens de 'She Decides' conferentie. De conferentie haalde €181 miljoen op voor het 'She Decides Global Fundraising Initiative' dat het financiële gat wil dichten aan ontwikkelingssteun voor seksuele en reproductieve gezondheid en rechten ten gevolge van de Global Gag Rule. De conferentie werd georganiseerd door Minister voor Ontwikkelingssamenwerking Alexander De Croo en zijn Nederlandse, Zweedse en Deense collega's. Vice-Premier en Minister van Ontwikkelingssamenwerking Alexander De Croo organiseert op 2 maart een internationale conferentie over seksuele en reproductieve gezondheid en rechten van vrouwen. De conferentie 'She Decides' maakt deel uit van het ‘She Decides Global Fundraising Initiative’, dat door Nederlands Minister van Handel en Ontwikkelingssamenwerking Liliane Ploumen werd gelanceerd na de herinvoering van de Mexico City Policy of zogenaamde ‘Global Gag Rule’ door de Amerikaanse President Donald Trump.
Sommige Europese beleidsmakers geven de toekomstig Amerikaanse president Donald Trump het voordeel van de twijfel, de soep wordt immers nooit even heet gegeten als ze geschonken wordt. Maar op het vlak van seksuele en reproductieve gezondheid en rechten (SRGR), is er wel degelijk reden tot argwaan.
Conservatieve vice-president De mening van President-elect Trump over sommige seksuele gezondheidsonderwerpen zijn ambigu. Verschillende personen uit zijn transitieteam zijn echter uitgesproken anti-abortus en anti-holebirechten. De nieuwe Amerikaanse vice-president Mike Pence is een fervent tegenstander van abortus, ziet het nut niet van anticonceptie en propageert seksuele onthouding. ‘America first’ De ‘America first’ doctrine van de nieuwe Amerikaanse regering doet vermoeden dat ontwikkelingssamenwerking niet hoog op de agenda zal staan. De Trump-administratie zal waarschijnlijk teruggrijpen naar het beleid van vorig Republikeinse administraties onder Bush Junior, Bush Senior en Reagan. Zo komt ‘Global Gag Rule’ vermoedelijk weer in voege: deze maatregel verbiedt Amerikaanse ontwikkelingshulp voor organisaties die betrokken zijn bij activiteiten die te maken hebben met abortus, zelfs als die door andere donoren worden gesponsord. Deze activiteiten houden ook verwijzingen naar abortuscentra en informatie over abortus in en dus niet enkel het voorzien van abortusdiensten. Anti-choice Op internationale fora kunnen de VSA een proactieve en agressieve diplomatieke strategie ontwikkelen tegen seksuele en reproductieve gezondheid en rechten (SRGR) en vrouwenrechten. België, dat op internationale fora een sterke voorvechter is van SRGR, zal zowel binnen als buiten Europa, moeten rekening houden met een sterker anti-choice kamp en wisselende bondgenootschappen. Lees de analyse over de gevolgen van de Amerikaanse verkiezingen |