
Of gezinsplanning ook het redmiddel voor de klimaatsverandering is een andere vraag. Daarover bestaat geen sluitend wetenschappelijk bewijs. Een studie door onze landgenoot Simon Calcoen voor de Wereldgezondheidsorganisatie concludeerde dat de veronderstelling dat ‘minder kinderen’ automatisch een lagere uitstoot betekent “de realiteitstest niet doorstaat”. Een betere toegang tot gezondheidsdiensten en het terugdringen van de armoede leiden namelijk tot een daling van het sterftecijfer, gevolgd door een daling van het geboortecijfer. Op weg naar een hogere levensstandaard groeit echter ook de ecologische voetafdruk die het veronderstelde positieve effect van ‘minder kinderen’ op de totale uitstoot teniet doet. Maar belangrijker is dat we de toename in CO2-uitstoot in ontwikkelingslanden niet op gelijke hoogte kunnen stellen met de CO2-uitstoot door overconsumptie in onze landen. “Wat prioriteit zou moeten krijgen is de ontwikkelingsnoden van het Zuiden te (helpen) realiseren, maar dan op een milieuvriendelijker wijze dan de huidige industrielanden hun dat hebben voorgedaan”, zo concludeerde de studie. Daarnaast moeten industrielanden een voorbeeld stellen door alternatieve consumptiewijzen te promoten: het beperken van de overconsumptie in het Noorden heeft een veel directere impact op het klimaat dan een laag vruchtbaarheidscijfer in het Zuiden.
Wil dat zeggen dat de voordelen van gezinsplanning relatief zijn? Allerminst. Het gaat over het recht van vrouwen om zelf te kunnen beslissen over het krijgen van kinderen en de grootte van hun gezin. Onderzoek wijst uit dat als vrouwen degelijke informatie en toegang krijgen tot moderne vormen van anticonceptie, zij ook verkiezen aan gezinsplanning te doen. Het in mei gepubliceerde rapport van de Lancet Commissie over seksuele en reproductieve gezondheid en rechten berekende dat het inlossen van de nood aan gezinsplanning jaarlijks 67 miljoen ongeplande zwangerschappen kan voorkomen en samen met investeringen in moeder-kindzorg kan leiden tot 75% minder moeder- en kindsterftes. Gezinsplanning mag echter niet gereduceerd worden tot een middel om de klimaatverandering – waarvoor het vervuilende Noorden historisch verantwoordelijk is – te bestrijden. En al helemaal niet als het veronderstelde effect niet eens bewezen is.
Marlies Casier is beleidsmedewerkster internationaal bij Sensoa.
Dit opiniestuk werd gepubliceerd in de Morgen op 11 juli 2018, Wereldbevolkingsdag.