Hoe was de reis naar El Salvador, en wat is je het meeste bijgebleven?
Confronterend. Vooral de angst die mensen hebben van het regime om vrijuit te spreken, zowel van de zorgverstrekkers als de patiënten, en het onderwijzend personeel. Dat toont: die RSV is noodzakelijk. Zorgverstrekkers zeggen dat ze die tools hadden, en bereid waren om die te gebruiken, maar dat het regime dat afgepakt heeft van hen. Daar moeten wij als internationale gemeenschap mee bezig zijn, daar worden mensenrechten met de voeten getreden. Het recht op onderwijs, dat betekent ook recht op RSV en dat is onder het huidige regime dus afgeschaft. Gynaecologen zeggen dat ze hun patiënten niet altijd durven helpen. Maar als je dan praat met het ministerie erbij, dan wordt zogezegd iedereen geholpen, en heeft iedereen een contraceptief plan wanneer ze buitenkomen.
Wat heb je geleerd over maternal health?
In het openbaar zegt men dat er moederzorg is, dat de meisjes die buiten wandelen uit het ziekenhuis een contraceptief plan hebben, maar als je dan kijkt naar de Atlas voor Contraceptie, dan zie je dat maar 4 op 10 vrouwen toegang hebben tot contraceptie. Zorgverstrekkers vinden zogezegd wel altijd een oplossing. Condooms zijn gratis, maar je moet ze komen halen in de kliniek. Dat is niet laagdrempelig, en dat is niet voldoende uitgewerkt.
Wat wist je al, wat is de situatie in El Salvador?
Ik wist niet dat het zo erg was, ik heb zelf projecten in Ecuador, daar heb ik al rond SRHR gewerkt en wordt er daarover gepraat. In Ecuador is er wel recht op abortus, maar anticonceptie en RSV zijn wel soms nog taboe, vooral in de Quechua-gemeenschappen. Maar wat wel anders is bij die projecten rond RSV in Ecuador, is dat er openlijk over gesproken wordt. De angstcultuur in El Salvador was nieuw voor mij. Ze laten mensen in het ongewisse, omwille van de drogreden dat ze het nog op punt moeten stellen. Je moet niet zwijgen over RSV tot het op punt staat natuurlijk. Dat is iets dat in ons land wel wat meer in de openbaarheid gebracht mag worden, die angst- en zwijgcultuur.
Waarover ging de vergadering met de parlementairen, wat vond je ervan? Welke onderwerpen?
De oppositie zegt dat de debatcultuur volledig gestopt is, maar dat ze hun best doen. Zij spreken met de ngo’s (bv. collectiva feminista) en zij willen echt naar een verandering, maar er is geen parlementair debat meer. Interessant is dat zij heel nauwlettend de procedures volgen die in het Inter-Amerikaans Hof voor de Rechten van de Mens lopen. Daar is een opportuniteit, de zaak Beatriz die uitgesproken wordt dit najaar, Beatriz was een jonge vrouw met Lupus, die zwanger werd. Zwangerschap is niet bevorderlijk bij de ziekte van Lupus. Beatriz was zwanger van haar tweede kind, dat niet levensvatbaar bleek te zijn, en vraagt abortus aan. Die krijgt ze niet, maar na protest krijgt ze een keizersnede. De baby wordt dood geboren, en Beatriz, erg verzwakt, laat vier jaar later het leven. Die casus heeft men voor dat hof gebracht en men verwacht dat El Salvador daar een veroordeling of op z’n minst een berisping zal krijgen. Dat is dan wel het moment voor de internationale gemeenschap om dat nog een keer op tafel te leggen.
Hoe kunnen we ervoor zorgen dat internationale samenwerking op de lokale noden gebaseerd is en heb je daar goede voorbeelden van gezien? Wat vond je van de ontmoeting tussen de beleidsmakers en het middenveld?
Ik heb daar twee groeperingen gezien en gesproken die echt krachtig zijn, maar ook goed georganiseerd. Ze weten goed wat hun rechten en mogelijkheden zijn, en worden gesteund door Europa en de VN. Ik ben ervan overtuigd dat ze door het netwerk dat ze uitbouwen bij de vrouwen zelf een verschil kunnen maken. We zijn bijvoorbeeld naar een soort opvanghuis gegaan, voor vrouwen die seksueel geweld hebben meegemaakt. Ze hebben dat netwerk, ze gebruiken dat, en ik geloof in heel directe projecten, voor de lokale bevolking. De internationale gemeenschap kan ook hier, zij het discreet, wel een oogje in het zeil houden, en ondersteunen, zonder het regime te bruuskeren. Dat is ook belangrijk, dat men juridisch, logistiek, kan gaan aankloppen, en dat ze zich gesteund voelen.
Wat neem je van deze studiereis mee naar het parlement?
Het is belangrijk dat we blijven hameren op de rechten van vrouwen, de mensenrechten, seksuele en reproductieve rechten, en dat we daar alle middelen die we hebben voor gebruiken. Ik vind het krachtig, dat we met leden van verschillende parlementen, met politiek toch een volledig andere insteek, daar waren, en dat we nu samen die verklaring gaan ondertekenen. We vragen om die rechten te respecteren, en om abortus omwille van medische redenen ten minste toe te laten. Maar ook om die RSV voor jongeren terug in voegen te laten treden. Dit neem ik mee naar het parlement, we moeten blijven inzetten op samenwerking met organisaties die dicht bij de lokale bevolking staan, en tegelijkertijd moeten we met die internationale gemeenschap druk blijven opvoeren op het respecteren van conventies.