Het afgelopen jaar hebben extreemrechtse partijen in Europa opeenvolgende overwinningen behaald in nationale verkiezingen. In september 2022 won Fratelli d'Italia, geleid door Giorgia Meloni, de Italiaanse parlementsverkiezingen. Daarmee trad de eerste Italiaanse premier met een geschiedenis in het neofascisme aan sinds de Tweede Wereldoorlog. Ze vormde een extreemrechtse regering met Salvini's Lega en wijlen Berlusconi's partij Forza Italia. In dezelfde maand werden de Zweden Democraten de 2e grootste partij in Zweden. Die partij verleent nu haar steun aan een extreemrechtse minderheidsregering. In Finland kwam de Finse Partij bij de parlementsverkiezingen van april 2023 als op één na grootste partij uit de bus. De Finnen sloten zich aan bij een coalitie van rechts-conservatieve partijen. Wat betekenen deze overwinningen van extreemrechtse partijen voor het beleid ter ondersteuning van seksuele en reproductieve rechten, in binnen- en buitenland?
Bevordering van het 'traditionele gezin
Het is bekend dat Fratelli d'Italia, en in het bijzonder haar leiders, sterke banden hebben met anti-abortus en anti-gender bewegingen in Italië. Ze pleiten voor het zogenaamde 'traditionele gezin', waarbij ze het aantal personen dat een gezin kan vormen beperken tot een man en een vrouw en hun kinderen. De partij propageert actief het populistische idee dat etnische Italianen bedreigd worden met 'vervanging' vanwege de lage geboortecijfers in het land en immigratie. De regering-Meloni installeerde daarom een ministerie voor 'Gezin, gelijke kansen en geboorte', waarin Eugenia Roccella werd benoemd. Zij staat bekend om haar anti-abortus en anti-LGBTI standpunten. Tijdens de verkiezingscampagne zei Meloni dat ze de wet uit 1978 die abortus mogelijk maakt niet zal afschaffen. Maar in regio's waar haar partij al aan de macht was, stelden lokale autoriteiten voor om antiabortusactivisten te laten werken in door de gezondheidsdienst gefinancierde klinieken voor gezinsadvies, die advies geven over abortus, anticonceptie en seksuele gezondheid. Meloni is van plan de kinderbijslag voor gezinnen te verhogen en de belastingen te verlagen om gezinnen aan te moedigen meer kinderen te krijgen en zo de demografie van het land te veranderen.
Geen feministisch buitenlands beleid meer
De Zweedse Democraten hebben wortels in de Zweedse neonazi-beweging van midden jaren negentig. De partij trekt de financiering van genderonderzoek in twijfel en haar vertegenwoordigers halen regenboogvlaggen naar beneden en werken tegen SRGR in de gemeenten die ze besturen. Hoewel de partij anti-abortus is, kan ze niet aandringen op veranderingen in de Zweedse nationale wetgeving gezien de brede steun voor het recht op abortus onder het grote publiek en de steun voor SRGR onder de coalitiepartijen. Hun verzet tegen SRGR manifesteert zich vooral op lokaal niveau.
De conservatief-liberale regering - die in 2022 aan de macht kwam met steun van de Zweden Democraten - heeft het label "feministisch" buitenlands beleid, dat de vorige sociaaldemocratische regering kenmerkte, losgelaten. De regering heeft aangekondigd SRGR wereldwijd sterk te steunen en SRGR-experts verwachten dat Zweden aandacht en steun zal blijven geven aan SRGR op internationaal niveau. De nieuwe regering heeft echter wel een drastisch besluit genomen om de ODA-uitgaven te verlagen van 1 naar het minimum van 0,7%. Zweden heeft zijn belangrijkste steun aan multilaterale organisaties, waaronder UNFPA, UNAIDS en UN WOMEN, al verminderd, wat gevolgen heeft voor het internationale beleid en de financiering van SRGR.
De conservatief-liberale regering - die in 2022 aan de macht kwam met steun van de Zweden Democraten - heeft het label "feministisch" buitenlands beleid, dat de vorige sociaaldemocratische regering kenmerkte, losgelaten. De regering heeft aangekondigd SRGR wereldwijd sterk te steunen en SRGR-experts verwachten dat Zweden aandacht en steun zal blijven geven aan SRGR op internationaal niveau. De nieuwe regering heeft echter wel een drastisch besluit genomen om de ODA-uitgaven te verlagen van 1 naar het minimum van 0,7%. Zweden heeft zijn belangrijkste steun aan multilaterale organisaties, waaronder UNFPA, UNAIDS en UN WOMEN, al verminderd, wat gevolgen heeft voor het internationale beleid en de financiering van SRGR.
Op één lijn in hun anti-genderstandpunten
De Finse partij staat op één lijn met de Zweedse Democraten en Fratelli d'Italia wat betreft hun anti-genderstandpunten. Op basis van het stemgedrag van de Finse partij in het parlement, wetsvoorstellen over deze kwestie en partijverklaringen verwerpt de partij genderidentiteit, is ze tegen het homohuwelijk, adoptie door mensen van hetzelfde geslacht en in-vitrofertilisatie voor paren van hetzelfde geslacht en alleenstaande vrouwen. Hoewel het nieuwe regeringsakkoord van de Finse coalitie niet openlijk de standpunten van de Finse partij over deze zaken verwoordt, zwijgt het akkoord over LGBTIQ+ rechten.
De Finse partij levert zowel de minister van Financiën als de minister van Ontwikkelingssamenwerking. De partij stelde voor om alle hulp stop te zetten en zich helemaal te verzetten tegen officiële ontwikkelingshulp. Hoewel dit voorstel het niet heeft gehaald in het regeringsakkoord, worden er wel serieuze bezuinigingen verwacht op de officiële ontwikkelingshulp De thematische prioriteiten van de Finse ontwikkelingssamenwerking blijven onbeslist. Maar het regeringsprogramma focust op ontwikkelingshulp als een manier om migratie te voorkomen.
De Finse partij levert zowel de minister van Financiën als de minister van Ontwikkelingssamenwerking. De partij stelde voor om alle hulp stop te zetten en zich helemaal te verzetten tegen officiële ontwikkelingshulp. Hoewel dit voorstel het niet heeft gehaald in het regeringsakkoord, worden er wel serieuze bezuinigingen verwacht op de officiële ontwikkelingshulp De thematische prioriteiten van de Finse ontwikkelingssamenwerking blijven onbeslist. Maar het regeringsprogramma focust op ontwikkelingshulp als een manier om migratie te voorkomen.