Body&Rights, de e-learning over seksuele en reproductieve gezondheid en rechten internationaal, ontwikkeld door Sensoa en de Werkgroep SRGR van Be-cause Health, het Belgische platform voor internationale gezondheid, is volledig up-to-date.   

Terwijl het Hooggerechtshof van de Verenigde Staten’s beslissing om het Roe v. Wade arrest op te schorten nog hangende was legden drie internationale vrouwenrechtenactivistes uit wat de risico’s zijn wanneer vrouwen de toegang tot veilige abortuszorg beperkt of ontzegd wordt. Ze deden dit tijdens een digitale dialoog met de “Parlementairen voor de 2030 Agenda”.  

5 jaar na de succesvolle internationale She Decides’ conferentie, gelanceerd als antwoord op de teruginwerkingstelling van de Global Gag Rule (GGR) onder voormalig Amerikaans president Donald Trump, brachten België en de She Decides Support Unit de internationale pleitbezorgers voor seksuele en reproductieve gezondheid en rechten (SRGR) opnieuw samen in Brussel, op 19-20 mei.  

Een gebrek aan informatie, misinformatie, mythes over seks en anticonceptie, gebrekkige toegang of zelfs geen toegang tot anticonceptie, maar ook het gebrek aan dialoog over anticonceptiegebruik en zwangerschap tussen partners maken dat veel (jonge) vrouwen ongepland zwanger worden.  Deze uitdagingen zorgen ervoor dat één van de meest fundamentele keuzes, zwanger worden of net niet, helemaal geen vrije, geïnformeerde keuze is voor vele vrouwen wereldwijd. Dit is de kern van het State of The World Population rapport van het Bevolkingsfonds van de Verenigde Naties (UNFPA) van 2022.

De VN-Commissie over de Status van de Vrouw onderhandelt over de relaties tussen klimaatverandering en genderongelijkheid. Aanleiding voor de Parlementairen voor de 2030 agenda en de Adviesraad voor Gender en Ontwikkeling om aan de vooravond van Wereldvrouwendag een middagseminarie te organiseren over de impact van klimaatverandering op de seksuele en reproductieve gezondheid en rechten van vrouwen en meisjes. 

“Het recht op veilige en legale abortus staat onder druk over de hele wereld. We moeten ervoor zorgen dat de klok niet wordt teruggedraaid.” Met deze woorden leidde de Nederlands MEP Sophie in’t Veld een webinar naar aanleiding van de internationale dag voor veilige abortus in. Tijdens deze webinar werd de nieuwe Europese Abortusbeleid Atlas gelanceerd. De Atlas vergelijkt de Europese landen naar de toegang van vrouwen in deze landen tot abortus.  België zit in de Europese top 10 maar loopt achter op het Verenigd Koninkrijk, de Scandinavië en buurlanden Frankrijk en Nederland. Zo kan de verplichte wachttijd ingekort worden en kan België beter doen wat betreft het bestrijden van disinformatie over abortus.  

Dagenlange prostesten volgen op de verstrenging van de abortuswetgeving in Polen op 27 januari. Deze wetgeving verbiedt vrouwen om een zwangerschap af te breken, ook in het geval dat hun foetus afwijkingen vertoont. Dokters en zorgverleners die vrouwen en hun partners hier toch toe bijstaan riskeren vanaf nu tot 3 jaar cel.

​Recht en Rechtvaardigheid (PiS), de regerende partij, probeerde eerder deze verstrenging door te duwen. Reeds in 2016 en 2018 legde ze de wet in het parlement voor, maar stootte telkens op enorme volksprotesten. Door de oprichting van het Grondwettelijk Hof en de systematische vervanging van gematigde rechters door conservatieve rechters, kon de PiS de verstrenging nu toch doorvoeren.

Nieuw aangesteld Amerikaans president Joe Biden maakt schoon schip na 4 jaar Trump. De VS heeft zich terug achter het Parijs-klimaatsakkoord geschaard, zal niet uit de Wereldgezondheidsorganisatie stappen en zal opnieuw UNFPA, het bevolkingsagentschap van de Verenigde Naties financieren.

Boven al deze ‘executive orders’, heeft Biden ook de Mexico City Policy of de Global Gag Rule terug ingetrokken. Dit beleid, dat Amerikaanse hulp verbiedt aan buitenlandse organisaties die doorverwijzen naar centra die abortus aanbieden of abortus als een optie bespreken, werd achtereenvolgens door republikeinse presidenten ingesteld en ingetrokken door democratische presidenten. Een knipperlichtrelatie, maar dan één waar het licht jaren op rood of groen staat, met alle gevolgen voor het terrein. 

Uit de jaarlijkse doorlichting van de uitgaven van de Directie-Generaal Ontwikkelingssamenwerking en Humanitaire Hulp (DGD) door Sensoa International blijkt dat de uitgaven voor gezondheid en reproductieve gezondheid op het laagste peil staan in vier jaar. DGD besteedde in totaal 11,08% van haar budget aan gezondheid en reproductieve gezondheid in 2019. Twee jaar eerder was dat nog 13,29%, in 2016 12,84%.
​
Bijzonder zorgwekkend is de dalende steun van DGD voor de preventie en aanpak van hiv. Die halveerde tijdens de voorbije legislatuur. Sinds 2017 is er substantieel minder aandacht voor hiv in de bilaterale samenwerking en minder steun voor multilaterale organisaties die het voortouw nemen in de globale ‘hiv-response’, zoals UNAIDS en het Global Fund to Fight Aids, Tuberculosis and Malaria (GFATM). De multilaterale steun kende wel een stijging in 2019 maar onvoldoende om het tij te keren. 

België prijkt bovenaan de lijst in de 2020 Contraceptiebeleidsatlas met een score van niet minder dan 96.4%. Daarmee laat het de nummer 2, Frankrijk, ver achter zich. België versloeg Frankrijk door alle vrouwen gratis toegang te verschaffen tot de noodpil en de terugbetaling van anticonceptie voor vrouwen op te trekken van 21 naar 25 jaar. Voormalig voorzitster van de ‘Parlementairen voor de 2030 Agenda’ Karine Lalieux, recent benoemd tot Minister van Pensioenen, vormde één van de drijvende krachten achter de nieuwe terugbetalingsschema’s. 
​
De Contraceptiebeleidsatlas is ontwikkeld door EPF en vergelijkt 46 landen naar hun beleid wat betreft de toegang tot anticonceptie, met aandacht voor de terugbetalingsmodellen, de aangeboden gezinsplanningsdiensten en de aanwezigheid van toegankelijke publieke online informatie.