België prijkt bovenaan de lijst in de 2020 Contraceptiebeleidsatlas met een score van niet minder dan 96.4%. Daarmee laat het de nummer 2, Frankrijk, ver achter zich. België versloeg Frankrijk door alle vrouwen gratis toegang te verschaffen tot de noodpil en de terugbetaling van anticonceptie voor vrouwen op te trekken van 21 naar 25 jaar. Voormalig voorzitster van de ‘Parlementairen voor de 2030 Agenda’ Karine Lalieux, recent benoemd tot Minister van Pensioenen, vormde één van de drijvende krachten achter de nieuwe terugbetalingsschema’s. 
​
De Contraceptiebeleidsatlas is ontwikkeld door EPF en vergelijkt 46 landen naar hun beleid wat betreft de toegang tot anticonceptie, met aandacht voor de terugbetalingsmodellen, de aangeboden gezinsplanningsdiensten en de aanwezigheid van toegankelijke publieke online informatie. 

De beleidsverklaring en nota van nieuw Minister voor Ontwikkelingssamenwerking en Grootstedenbeleid Meryame Kitir trekt lessen uit de COVID-19 pandemie. Deze crisis toont dan ook het belang van sterke publieke sectoren, zoals een stevige gezondheidszorg, onderwijs en sociale bescherming om een beproeving van deze omvang te doorstaan. ODA vormt dan ook een cruciale hefboom voor duurzaam herstel, zo leest de verklaring. 

De Parlementairen voor de 2030 Agenda zien toe op de uitvoering van deze duurzame ontwikkelingsdoelen, en België ’s rol daarin. Tijdens een webinar op 29 september gingen de parlementairen na hoe het vijf jaar na hun adoptie staat met de realisatie van die doelstellingen, en wat de weerslag is van de huidige coronapandemie.

Prof. Dr. Olivier Degomme, directeur van het International Center for Reproductive Health (ICRH-UGent) maakte de balans op over de gevolgen van de covid-19 op SDG 3. Hij stelde dat de maatregelen die wereldwijd genomen werden grote gevolgen hebben voor de toegang tot anticonceptie, familieplanningsdiensten en moedersterfte. Recent onderzoek van de WHO meldt dat 90% van alle landen onderbrekingen in de essentiële gezondheidsdiensten rapporteerden en 68% onderbrekingen in de gezinsplanningsdiensten ondervonden. Er waren minder bezoeken, problemen met toegang tot diensten en stockouts en dat was  niet enkel in lage en middeninkomenslanden  het geval. 

De nieuwe Minister van Ontwikkelingssamenwerking is Meryame Kitir, lid van de Vlaamse sociaal-democratische partij SP.a en populair politicus in de provincie Limburg. Ze heeft een migratie- en arbeidersachtergrond en groeide in de politieke door haar actieve inzet als vakbondsvertegenwoordigster. In haar parlementaire werk legde Kitir zich toe op sociale zaken, een troef voor haar toekomstige beleidswerk in de ontwikkelingssamenwerking. 

In September 2015 nam de Algemene Vergadering van de Verenigde Naties de 2030 Agenda voor Duurzame Ontwikkeling aan. 17 Duurzame Ontwikkelingsdoelen en niet minder dan 169 targets moeten tegen 2030 gerealiseerd moeten. Welke vooruitgang werd sindsdien geboekt?

Het Guttmacher Institute’s recente “Adding it Up” rapport brengt het tekort aan seksuele en reproductieve gezondheidsdiensten in lage en middeninkomenslanden in kaart. Het berekende ook wat het zou kosten om dat tekort in te lossen. 

Het Europees Agentschap voor Medicijnen (EMA) publiceerde een positieve opinie over het gebruik van de dapivirine vaginale ring voor vrouwen van 18 en ouder in ontwikkelingslanden waar ze een risico lopen op een hiv-1 infectie. De maandelijkse ring is het eerste langwerkende hiv-preventie middel voor vrouwen en werd ontwikkeld om hun nood aan nieuwe preventievormen in te lossen, gezien de blijvende hoge infectiegraad waarmee zij geconfronteerd worden, in het bijzonder in Sub-Sahara Afrika. 

Om aandacht te vragen voor de nood aan gezinsplanning deelden 12 Belgische parlementsleden van 9 verschillende partijen de grootte van hun gezin. Dat deden ze in een gezamenlijke videoboodschap. Daarin legden ze uit dat zij vrij waren om zelf te beslissen over de grootte van hun gezin, terwijl 214 miljoen vrouwen in het Globale Zuiden die een zwangerschap willen vermijden of uitstellen, die keuze niet hebben. Zij hebben geen toegang tot anticonceptie.

De deelnemende parlementairen – leden van de ‘Parlementairen voor de 2030 Agenda’ – kwamen uit quasi als alle politieke families in België, met parlementsleden van de PS, CdH, Ecolo, Défi, SP.a, Groen, Open VLD, CD&V en PVDA. 

De video werd gedeeld op Facebook, Twitter en Instagram en werd positief ontvangen door de volgers van parlementsleden en het brede publiek. Het initiatief was deel van de bredere Countdown2030Europe’s BecauseSheCounts campagne en georganiseerd door Sensoa International, het secretariaat van de parlementaire groep. 

De quarantaine-maatregelen om de Covid-19 pandemie in te dijken beïnvloeden de toegang tot anticonceptie voor vrouwen wereldwijd. 

Anticonceptie zelf dreigt schaarser en schaarser te worden. Zo waarschuwen grote NGOs evenals producenten van anticonceptie dat de bevoorrading van verschillende anticonceptie-producten zwaar verstoord is. China, de op één na grootste exporteur van farmaceutische producten ter wereld, heeft verschillende fabrieken voor geneesmiddelenproductie gesloten, wat op zijn beurt voor vertragingen heeft gezorgd bij Indiase fabrieken die generieke geneesmiddelen produceren, waaronder anticonceptie. 

De vraag naar langdurige anticonceptie zoals het spiraaltje of het implantaat zal ook stijgen. Na het aantreden van Trump als president in de VS bijvoorbeeld, steeg de vraag naar spiraaltjes, omdat vrouwen vreesden dat de toegang tot andere anticonceptie moeilijker zou worden onder zijn bewind. 

Door dat overheden overal ter wereld de mobiliteit van hun burgers sterk beperken, zal ook het gebruik van anticonceptie terugvallen. Zeker vrouwen die afhankelijk zijn van het openbaar vervoer om zich te verplaatsen of vrouwen die momenteel zonder inkomen zitten, kunnen moeilijkheden ondervinden om anticonceptie voorschriften te verkrijgen en anticonceptie aan te kopen.  

De verminderde toegang tot anticonceptie komt bovenop het reeds bestaande nood van vrouwen. 214 miljoen vrouwen in het Globale Zuiden die gebruik willen maken van anticonceptie hadden voor de crisis reeds geen toegang tot gezinsplanning. Hun aantal tikt nu aan. Dit zal leiden tot meer ongeplande zwangerschappen en een stijging van het aantal gevallen van moedersterfte door complicaties tijdens de zwangerschap of bij de bevalling.  

Het aandeel van de totale uitgaven voor ontwikkelingssamenwerking dat besteed wordt aan gezondheid en reproductieve gezondheid viel in 2018 terug op 11%, het laagste percentage in vier jaar. Een dalende trend tekent zich af over de loop van de voorbije legislatuur, van 14% in 2015, 12,7% in 2016 en 12,4% In 2017. Dat blijkt uit de doorlichting van Sensoa, expertisecentrum seksuele gezondheid, die de 2018-uitgaven van het Directoraat-Generaal voor Ontwikkelingssamenwerking analyseerde en vergeleek met de uitgaven in de voorgaande jaren.