Naar aanleiding van de Internationale Vrouwendag organiseren het Adviescomité voor Maatschappelijke Emancipatie van de Kamer voor Volksvertegenwoordigers en de 'Parlementairen voor de 2030 Agenda' gezamenlijk een lunchseminarie voor de voorstelling en bespreking van het rapport ‘the State of African Women’, op donderdag 28 februari. 

In het rapport heeft het Nederlands Koninklijk Instituut voor de Tropen (KIT) de engagementen van Afrikaanse landen voor de rechten van vrouwen in kaart gebracht. Het rapport onderzoekt de aanpak van gendergerelateerd geweld, schadelijke praktijken en de seksuele en reproductieve gezondheid en rechten van vrouwen in Afrika.

​Gina Wharton, beleidsmedewerker bij IPPF European Network zal de bevindingen van het rapport presenteren, gevolgd door een uitwisseling met mevrouw Wharton en hoofdonderzoekster Anouka Eerdewijk van het KIT. 

Een broodjeslunch is voorzien, evenals vertaling van het Engels naar het Frans en het Nederlands.   
We sluiten af om 13:45 met een netwerkmoment.

De toegang is vrij, maar inschrijving is vereist. Indien u wenst deel te nemen, gelieve dan uw volledige naam, titel en organisatie per mail door te sturen aan Marlies.Casier@sensoa.be en dit ten laatste tegen maandag 25 februari. 

Datum en uur: Donderdag 28 februari, 12:30-14:00. Gelieve u om 12:15  aan het onthaal aan te bieden met uw identiteitskaart. 
Locatie: Zaal Popelin, Forumgebouw, 2e verdieping, Leuvensweg 48, 1000 Brussel

In de aanloop naar Wereldaidsdag (1 december) getuigden de 'Parlementairen voor de 2030 Agenda', de parlementaire groep die zich inzet voor de realisatie van de Duurzame Ontwikkelingsagenda, waarom zij het rode lintje dragen. Het rode lintje is het symbool van solidariteit met mensen die leven met hiv. 

Parlementsleden van verschillende politieke families drukten hun steun uit om de wereldwijde aanpak van hiv onverminderd voort te zetten. Ze deelden persoonlijke boodschappen met het publiek, waarin ze uitleggen waarom hiv ons allen aanbelangt. 

De 'Parlementairen voor de 2030 Agenda' zetten zich ook in om collega-parlementsleden en regeringsleden attent te maken op Wereldaidsdag, door rode lintjes uit te delen aan de start van de plenaire zitting in de Kamer. 

De macht en de vrijheid om te kiezen. Dat is het centrale thema van de State of the World Population 2018, het jaarlijks rapport dat het VN Bevolkingsfonds UNFPA dat op 17 oktober verscheen. Individuen en koppels moeten vrij kunnen kiezen of, wanneer en hoeveel kinderen ze willen. Het lijkt eenvoudig maar dat is het niet. Reproductieve rechten worden geschonden wanneer gezondheidsdiensten er niet inslagen om essentiële zorg of middelen te verschaffen, zoals anticonceptie, of wanneer vrouwen en jongeren geen toegang hebben tot informatie over relaties en seksualiteit. In die gevallen wordt het moeilijk om ongeplande zwangerschappen te vermijden. 

Tanzania’s president John Magufuli liet zich opmerken deze maand toen hij verkondigde dat wie anticonceptie gebruikt lui is. “Wie hard genoeg werkt, kan zoveel kinderen grootbrengen als hij wil”, zo stelde hij, “dus waarom zouden mensen aan geboorteplanning moeten doen?”.

De uitspraken van de president zijn gevaarlijk. Ze ontkennen vrouwen het recht om te beslissen of, wanneer en hoeveel kinderen ze willen. Dat ondermijnt niet enkel hun autonomie, maar heeft grote risico’s voor hun gezondheid en het welzijn van hun gezinnen. Immers, wie te jong, te vaak en te snel na elkaar zwanger wordt loopt een veel groter risico op complicaties die kunnen leiden tot moedersterfte of permanente handicaps. Deze verhogen op hun beurt de kans op kindsterfte en verdere verarming van gezinnen.

Vrouwen in Tanzania krijgen nu reeds gemiddeld 5 kinderen en de moedersterfte ligt er hoog. Meisjes huwen op jonge leeftijd en velen krijgen hun eerste kind nog voor hun achttiende. Tanzania heeft dan ook een erg jonge populatie, met maar liefst 44% van de bevolking jonger dan 15. Zonder toegang tot gezinsplanning zal de bevolking zich verdubbelen in de komende twintig jaar.

In juli bezocht parlementslid Roel Deseyn, vice-voorzitter van de Parlementairen voor de 2030 Agenda Tanzania met een internationale delegatie van parlementairen. De delegatie besprak er de problemen op het vlak van de gezondheid van moeders, seksualiteit van jongeren en de toegang tot gezinsplanning. Deseyn stelde toen vast dat Tanzaniaanse parlements- en regeringsleden wel degelijk met de problematiek begaan waren en de overheid de problemen ook erkende. De uitspraken van de president dreigen die steun evenwel te ondermijnen. NGOs die ijveren voor de rechten van vrouwen en seksuele en reproductieve gezondheid en rechten in Tanzania uitten alvast massaal hun verontwaardiging. Mogen we ook een duidelijk signaal van onze Minster van Ontwikkelingssamenwerking verwachten? 

Roel Deseyn, federaal parlementslid en voorzitter van de Parlementairen voor de 2030 Agenda, reisde eind juli met een delegatie Europese politici naar Tanzania. Daar ging hij met Tanzaniaanse parlementsleden, beleidsmakers, NGO medewerkers en jongerenactivisten in gesprek over de vele uitdagingen op het vlak van seksuele en reproductieve gezondheid en rechten. 

Overbevolking is volgens hoogleraar bio ethiek Peter Singer (DM, 7 juli)  een taboe geworden “door een bizarre coalitie van enerzijds het Vaticaan, dat altijd al tegen anticonceptie en geboorte­beperking is geweest, en anderzijds radicale feministen, die voorrang gaven aan de vrijheid van de vrouw om zelf uit te maken hoeveel kinderen ze krijgt.” Ik verslikte me in mijn koffie. Peter Singer kan bezwaarlijk een tegenstander van vrouwenrechten genoemd worden. En inderdaad, onmiddellijk daarop stelde de hoogleraar dat die feministen “een punt hadden, namelijk dat gezins­planning een recht is van de vrouw.” ”Maar”, zo ging hij verder, “op collectief niveau leidt dit tot problemen die ze vergeten mee te nemen in hun afweging, namelijk dat een toename van het aantal jonge kinderen ook zorgt voor de noodzaak van meer scholen, ziekenhuizen, banen en ga zo maar door”. Werkelijk, zouden feministen dat vergeten zijn? ​

Door de organisatie van een High-Level Panel op de Europese Ontwikkelingsdagen of 'EDD' vroeg België aandacht voor de noden van adolescenten. 

6 juni, Brussel. "Het is makkelijker om een onveilige abortus te krijgen dan anticonceptie", getuigde de Young EDD leader Archane Phonsina over de uitdagingen voor jonge vrouwen in de DR Congo. Phonsina verloor één van haar beste vriendinnen aan een onveilige abortus en is in haar land één van de grootste voorvechtsters voor de toegang van adolescenten tot gezinsplanning en veilige abortus. "Er rust een stigma op het praten over gezinsplanning; veel meisjes ondergaan minsten twee onveilige abortussen tijdens hun leven", legde ze uit. 
​
De moeilijkheden die Phonsina en haar leeftijdsgenoten ondervinden, vormen geen uitzondering. Adolescenten in Burkina Faso lopen tegen precies dezelfde problemen aan als vrouwen in de DR Congo, bevestigde Nicolas Meda, de Burkinese Minister van Gezondheid. 65% van de bevolking is er jonger dan 25 en heeft beperkte toegang tot seksuele en reproductieve gezondheidsinformatie en diensten. Er rusten taboes op het praten over SRGR en menstruatie, het gezondheidssysteem is zwak en enkel een handvol gezondheidscentra over het hele land verschaffen jeugdvriendelijke diensten. 

Ook Ian Askew, Directeur van het Departement Reproductieve gezondheid en Onderzoek van de WHO ging dieper in op de obstakels die jongeren ervaren om toegang te krijgen tot seksuele gezondheidsdiensten. De centra zijn moeilijk bereikbaar en enkel geopend tijdens de schooluren. De diensten kunnen ook erg kostelijk zijn. En dan is er natuurlijk het sociopolitieke klimaat waarin de seksuele gezondheidsdiensten opereren. Dat klimaat bepaalt of adolescenten al dan niet welkom zijn. 

België's Vice Premier en Minister van Ontwikkelingssamenwerking Alexander De Croo gaf toe dat er een enorme financieringskloof bestaat wat SRGR betreft. Zo heeft de 'Global Gag Rule' ingehakt op de middelen van organisaties die fantastisch werk verrichten op het terrein, stelde hij. "Het gaat niet allemaal over geld, maar het gaat toch écht wel over geld", bevestigde hij. "De financiering is een sleutelelement in de hele discussie". Hij benadrukt ook het belang om nationale politieke en lokale religieuze leiders te engageren die zich uitspreken over het belang van SRGR, en het belang om in een dialoog te gaan met (lokale) leiders over gezinsplanning. 

De Vice Directeur-Generaal voor Internationale Samenwerking en Ontwikkeling van de Europese Commissie, Marjeta Jager, deelde de bezorgdheden wat betreft de financieringskloof voor SRGR en bevestigde dat de Europese Commissie zich zal blijven engageren om de toegang van meisjes en vrouwen tot SRGR te verzekeren. Marjeta Jager wees erop dat de Europese Commissie in 2017 €470 miljoen uitgaf aan reproductieve gezondheid en aan moeder-, pasgeboren en kindzorg. 

Het High-Level Panel werd georganiseerd door de Belgische Ontwikkelingssamenwerking en BeCause Health, het Belgische platform voor internationale gezondheid waarvan Sensoa een actief lid is. 
​
Bekijk het debat
Kijk hier voor andere EDD2018 highlights
​

Ondanks de vooruitgang op het vlak van veilig bevallen, sterven elke dag 830 vrouwen aan de complicaties van een zwangerschap of bevalling en moeten miljoenen vrouwen leven met langdurige gezondheidsproblemen als gevolg ervan. Fistels zijn één van de meest ernstige bevallingscomplicaties. Fistels kunnen leiden tot doodgeboortes, incontinentie, stigma, schaamte en sociale uitsluiting en in sommige gevallen het overlijden van de moeder. Er leven naar schatting 2 miljoen vrouwen met die aandoening. Reden genoeg om de problematiek onder de aandacht te brengen. 
​
In de aanloop naar Moederdag organiseerden de ‘Parlementairen voor de 2030 Agenda’ daarom een seminarie over de problematiek van onveilige bevallingen en fistels in het Zuiden. Dr. Shershah Syed, Pakistaans fistelchirurg en oprichter van het Koothi Goth vrouwenziekenhuis in Karachi was in het federaal parlement te gast en getuigde over zijn jarenlange ervaring in het bestrijden van fistels. “Fistels zijn het probleem van arme mensen. Welvarende vrouwen gaan naar private ziekenhuizen. Wie geen middelen heeft, bevalt vaak thuis met behulp van traditionele vroedvrouwen. Sommige vroedvrouwen missen de vaardigheden om alles in goede banen te leiden.”

Stigma maakt vrouwen onzichtbaar
Het blijkt erg moeilijk om vrouwen met fistels op te sporen, want het stigma is erg groot. “Wanneer vrouwen een fistel oplopen, worden zij vaak incontinent. Zij lekken urine en worden als onrein beschouwd. De fistels worden gezien als een straf van God, en dus worden deze vrouwen vaak van de buitenwereld verborgen gehouden. Dat maakt het zo moeilijk om de vrouwen met de aandoening te vinden om te behandelen.” De dokter heeft ervaring met het opzetten van kampen op het platteland. Vrouwen worden opgeroepen om naar het veldhospitaal te komen en zich te laten behandelen. Eens hersteld gaan deze vrouwen terug naar hun dorpen en vertellen het voort.

Vroege huwelijken één van de oorzaken
Onveilige bevallingen en fistels hangen nauw samen met tienerzwangerschappen, gekoppeld aan vroege huwelijken. Een meerderheid van de vrouwen in Pakistan huwt nog voor de leeftijd van 18. “Recent heeft één provincie het initiatief genomen om vroege huwelijken te verbieden, maar die beslissing vereist de goedkeuring door de Senaat en precies daar wringt het schoentje. De Senaat zal immers de Islamitische Raad van geestelijken consulteren en die verwerpen het voorstel”, verklaarde de Dokter. “Volgens de geestelijke leiders wordt een meisje ‘vrouw’ vanaf haar eerste menstruatie en bijgevolg verondersteld zo snel mogelijk te huwen.”

De overheid laat het na om gezinsplanning te promoten
Gezinsplanning, de beste manier om ongeplande en veelvuldige zwangerschappen te voorkomen, staan verschillende religieuze leiders niet toe. Hun invloed  is groot en veel mensen volgen hun advies. “Verschillende NGO’s voeren actief campagne om gezinsplanning te promoten maar dit zou eigenlijk de opdracht van de overheid moeten zijn”, stelt Dokter Shershah. Druk van buitenaf kan wél een verschil maken want de regering is bekommerd om haar internationaal imago.

Toch thuis bevallen, bij gebrek aan beter?
Wendy Marijnissen, fotografe die dokter Shershah’s werk in Karachi van nabij volgt, getuigt over de problematiek van onveilige bevallingen. Het contrast tussen bevallingen in de publieke ziekenhuizen en thuisbevallingen is erg groot. Het inkomen bepaalt de kwaliteit van de zorg. Wie weinig middelen heeft, belandt in drukke, overvolle zalen zonder enige vorm van privacy. Thuis gaat alles er veel rustiger en intiemer aan toe en zijn moeders en schoonmoeders actief betrokken op de bevalling van hun dochters. In dat opzicht begrijpt ze waarom sommige vrouwen verkiezen om thuis te bevallen.

'Fistels zijn een indicatie van de onbereikbaarheid van gezondheidssystemen'
Fistels is een aandoening van de armen omdat ze geen toegang hebben tot degelijke gezondheidssystemen, beklemtoonde Felipe Sere, expert volksgezondheid bij de NGO Memisa. Fistels en onveilige bevallingen vormen vooral in Sub-Saharaans Afrika een groot probleem: “Nieuwe gevallen van fistels zijn een indicatie dat gezondheidssystemen voor een deel van de bevolking te ver af liggen”. Hoewel een  keizersnede fistels kan vermijden, ligt een duurzaam antwoord in een holistische aanpak. "De promotie van een  keizersnede heeft geen zin als er geen personeel die operatie kan uitvoeren. Of als er simpelweg geen ziekentransport bestaat.”

Onderwijs voor meisjes maar ook het bestrijden van ondervoeding helpen dit soort aandoeningen te vermijden. Het voorkomt dat meisjes te jong huwen of zwanger worden en zorgen voor een goede lichamelijke groei,  waardoor meisjes en vrouwen minder risico’s lopen op complicaties. Daarnaast speelt ook de financiering van de gezondheidszorg een belangrijke rol. Collectieve ziekteverzekeringen kunnen er voor zorgen dat de kosten voor een bevalling betaalbaar zijn.

België kan nog meer doen
Levert de Belgische regering voldoende inspanningen voor veilige bevallingen en het voorkomen van fistels? Het antwoord is, volgens Sere, dubbel. Met ‘She Decides’ zijn seksuele en reproductieve gezondheid en rechten een prioriteit voor de Belgische ontwikkelingssamenwerking. Maar het probleem van veilig bevallen en fistels blijft erg groot en meer middelen zijn vereist. In die zin zou België zich echt moeten engageren om de 0,7% van haar rijkdom uit te geven aan ontwikkelingssamenwerking. Een holistische benadering impliceert dat er investeringen gebeuren ​in gezondheidssystemen en in basisgezondheidszorg met bijzondere aandacht voor die problematiek van veilig bevallen

Datum: donderdag 26 April 2018, 12:30-14:00
Plaats: Federaal Parlement, Zaal Jacques Brel, Leuvenseweg 13, 1000 Brussels.

Gastsprekers: 
Dr. Shershah Syed, bekend Pakistaans fistelchirurg, Wendy Marijnissen, fotografe die al tien jaar werkt over veilig moederschap, en Felipe Sere, Public Health Officer bij Memisa, de Belgische NGO die zich inzet voor het recht op basisgezondheidszorg. 

​Ondanks de vooruitgang op het vlak van veilig bevallen, sterven dagelijks 830 vrouwen aan complicaties gerelateerd aan hun zwangerschap of bevalling. 99% van deze overlijdens vinden plaats in ontwikkelingslanden. Daarnaast lijden miljoenen vrouwen aan gezondheidsproblemen als gevolg van dergelijke complicaties. 

Fistels vormen één van de meest ernstige bevallingscomplicaties. Jaarlijks zijn er naar schatting tussen de 50.000 en 100.000 nieuwe gevallen en naar schatting 2 miljoen vrouwen leven met de aandoening. Vooral vrouwen in afgelegen gebieden zonder gezondheidsvoorzieningen lopen het risico op fistels. Fistels kunnen leiden tot doodgeboortes, incontinentie, schaamte, stigma en sociale uitsluiting en in sommige gevallen de dood. Met de 2030 Agenda hebben we ons geëngageerd om tegen 2030 het aantal moedersterftes sterk te verminderen en de universele toegang tot seksuele en reproductieve gezondheid en rechten te verzekeren. 

Dit lunchseminarie wordt georganiseerd door de Parlementairen voor de 2030 Agenda in de aanloop naar Moederdag. Het seminarie is gratis en toegankelijk voor iedereen, maar registratie is vereist en dit ten laatste op vrijdag 20 april.

Om praktische redenen is de voertaal van het seminarie Engels. Sandwiches worden voorzien.